bakınız: learning to see in the dark

“Fotoğraf icat edildiğinde ressamlar ne yaşadıysa, yapay zekanın gelişimiyle birlikte öykü yazarları da aynısını yaşayacaklar. Robot yazarlar kusursuz kitaplar yazabilecekler. Bu yüzden tıpkı ressamlar gibi sürreal çalışmaktan ve gramer sınırlarını zorlamaktan çekinmeyin.” Dövüş Kulübü’nün yazarı Chuck Palahniuk’in bu sözü, yapay zekanın sanat dünyasını ne derece etkileyebileceğini özetler niteliktedir. Senaryosu, Benjamin ismi verilen bir yapay zeka tarafından yazılan ilk kısa film olan Sunspring kısa filmi bu alanda örnek olarak değerlendirilebilir. Dünyanın ilk otomatik senaristi olan Benjamin tarafından kaleme alınan Sunspring bir bilim kurgu filmidir.

Bugüne kadar yazılmış hemen hemen tüm bilim kurgu senaryolarını analiz ederek kendi senaryosunu oluşturan Benjamin, bu filmdeki oyunculara ait cümleleri, kelimeleri tek tek incelemiş ve bu kadar ayrıntıyı işleyerek kendisine yepyeni bir kısa film oluşturmuştur. Senaryoyu yazarken başarısız olduğu tek nokta ise oyuncu isimlerini uyduramamak olmuştur. Bir isim kullanmak yerine, filmin karakterlerini harflerle simgelemiştir. Ayrıca 30.000 üzerinde şarkıyı analiz ederek, filmde kullanmak üzere bir de şarkı bestelemiştir.

Filmde birbirinden farklı cisimler, olaylar art arda sıralanmaktadır. Bir anda oyuncunun ağzından bir yapay göz çıkabilmekte ya da diğer bir oyuncu bir devre kartı ile uğraşırken, başka bir oyuncunun katılmasıyla çok farklı bir aşk diyaloğu geçebilmektedir. Oyuncu şarkı ile birlikte bir anda kendini yıldızların arasında bulurken, hemen ardından çalan eski bir cep telefonunu cevaplayıp duvara bantlanmış olan çok teknolojik bir silahı ağzına sokarak belki de intiharı düşünmektedir. Hemen ardından odanın tabanında, tavana açılan bir kara delik belirmektedir. Genelde oyuncular da birbirlerine “I don’t know what are you talking about” (Neden bahsettiğini bilmiyorum) demektedirler. Film için yapılan yorumlar, öncelikle aşırı karmaşık ve ilginç bulunmakta, yapay zeka ile film hazırlama konusunda henüz erken olduğu ifade edilmektedir.

İş süreçlerini otomatikleştiren yapay zeka sistemlerinin, sanat alanında kullanılması birçok tartışmayı da beraberinde getiriyor. Sanat eserlerinin bir duyguya sahip olması gerektiği görüşündekiler, yapay zekanın sanat eseri yapamayacağını savunmaktadırlar.Bununla birlikte otonom sistemlerin yaptığı sanat eserlerine yönelik sanat galerileri de gösterime girmeye devam etmektedir.

Google'ın nesneleri gerçekçi bir şekilde sahnelerin içine yerleştirebilen ve yeni geliştirilen yapay zekasının yanında Çin Hükümeti’nin yapay zekaya yaptığı yatırımın yüzde 400 artması, konunun ciddiyetini ve beklentilerin yüksekliğini göstermesi açısından kritiktir. Hollywood’un en çok kullanılan film tekniklerinden biri olan yapay zeka, çok fazla insan gücü ve uzun saatler gerektiriyor. Google’un yeni geliştirdiği yapay zeka teknolojisi, bu konuda Hollywood’a yardım eli uzatmaktadır. Bu yeni teknoloji, sahneleri tarıyor ve çevresel etkenler ve durum hakkında veriler elde etmektedir. Sonrasında ise ortamı buna göre hazırlayarak doğru verilerle objenin her türlü özelliğini tahmin edip ona göre hareket etmektedir. Örneğin yürüyen bir insan varsa, onun kaldırımda yürümesi gerektiğini anlayan yapay zeka objeyi kaldırımda yürütebilmektedir.

Bir gün yapay zeka algoritmaları tıpkı bir sanatçı gibi, verilen örneklere benzer şekilde hayal ederek ve daha önce öğrendiklerini birleştirerek resimler yapacak, ahenkli müzikler besteleyecek ve belki de duygu yüklü şiirler yazacaklar. Bu yapay zekaların bu alanlarda bir şeyler üretmesi onları gelecekte bir Claude Monet, Mozart ya da bir Nazım Hikmet yapabilecek mi? Yapay zekaların ürettiği şeylere sanat denilebilecek mi?

bakınız: Twitter robotu tay

Makinelerin “düşünce gerektiren” işleri yapabilmesi insanlarda karışık duygular yaratıyor. Düşünme yeteneğinin insanlara has bir özellik olduğuna inanan insanoğlu bunu önce tuhaf sonra da bir ölçüde rahatsız edici bulabiliyor.Tartışma insanların nasıl olup da düşünebildiğine, bu “düşünce” denen şeyin tam olarak ne olduğuna, başka konularda çok başarılı olan bilimin bu soruyu da yanıtlamasının mümkün olup olmadığına uzanıyor.
Yapay zekayı yapay insana doğru hızla ilerleyen, tüm zamanların en karmaşık, en heyecanlı ve riskli projesi olarak düşünebiliriz. Yapay zeka sistemleri nasıl çalışıyor? Makineler nasıl düşünebiliyor? Her yaptıklarını onlara biz insanlar öğretiyorsak nasıl oluyor da bazen hiçbir insanın bilmediği şeyleri keşfedebiliyorlar? Yapamayacakları bir şey var mı?

Çoğu insan bilgisayarlar hakkında çok bir şey bilmiyor ama bazı bilgisayarlar birçok insan hakkında çok fazla şey biliyor. Kimi insanların hayatlarını sürdürebilmeleri doğrudan bilgisayara bağlı. Bilgisayarlar küçüldü de cebimize girdi, bilişim devriminde dönüşü olmayan noktayı çoktan geçtik. İnsanlar, derinlemesine anlamadıkları teknolojilerin gücünü yalnış değerlendirebilir. Bu hesap iki yönde de hatalı olabilir; kimileri yeni bir buluşa hak ettiğinden fazla kudret atfedebilirken kimileriyse bu yeniliğin tam potansiyelini kavramayıp küçümseyebilir. Çağımızın makinası olan bilgisayar ve tezimizin konusu, belki de insanlık tarihinin en önemli mühendislik projesi olan “yapay zeka” girişimi de bu yalnış değerlendirmelerden payını almakta.

Yapay zeka kavramı için kesin ve üzerinde görüş birliğine varılmış bir tanım yapılamamış olsa da tarihsel süreç boyunca yapılan tanımlarda ortak bazı amaçların öne çıktığı belirtilmektedir. Bunlar; insanlar gibi düşünme, hareket etme, akılcı şekilde düşünme ve hareket olarak sayılabilir. Stanford Üniversitesi Yapay zeka Laboratuvarı müdürü Sebastian Thrun’a göre Yapay zeka, “karmaşık bir şeyi algılama ve uygun kararlar verme” olarak tanımlanmıştır.

Bugün Deep Blue örneğindeki gibi büyük satranç ustalarının puanların (ELO puanı) yakalayan bilgisayar programları geliştirilmiştir. Dünya şampiyonu Gary Kasparov 2700’ün üzerinde ELO puanına sahipken, Carnegie Mellon Üniversitesi’nden Hsuing Hsu tarafından hazırlanan ünlü Deep Blue 2500 ELO puanına ulaşmıştır. Bilgisayarlar insanlar kadar ustaca satranç oynayabilmektedir. Ancak sorun şu ki; insan zekasının çalışma biçimi ve bilgi edinme yöntemi, bilgisayarlarda olduğu gibi sadece belli sayıdaki ileri hamlelerin, karşı hamleler karşısında ne gibi sonuçlar doğuracağının tahmini ve mevcut olasılıklar içinden en yararlı hamlenin seçimi ya da maksimizasyonu şeklinde çalışmamaktadır. İnsanın bilgi edinme, düşünme ve karar verme davranışı bilgisayarınkinden oldukça sofistike ve bir çok değişken faktöre bağlıdır. Önsezilere, yaratıcılığa, inisiyatif kullanma, riske girme, rakibini tanıma ve olası reaksiyonlarını tahmin etme yeteneklerine sahip olmak gibi insansı ve karmaşık davranış özelliklerini gösterebilecek; bunlara göre kendini ayarlayabilecek ve rakibini alt edecek bir bilgisayar programı bugün için yok gibi görünmektedir.